Nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML)

Nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z nowelizacji ustawy AML

Wielkimi krokami zbliża się istotna nowelizacja ustawy o AML[1]. W dniu 25 lutego 2021 r. Sejm uchwalił i przekazał do Senatu projekt ustawy (dalej również jako: „Nowelizacja” lub „Nowela”) implementującej unijną regulację nakładającą na przedsiębiorców szereg nowych obowiązków oraz sankcji za ich niedochowanie (tzw. V dyrektywa AML[2]). Projektowane przepisy mają wejść w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw, co może nastąpić już w kwietniu 2021 r. Od tej zasady przewidziano jednak liczne wyjątki, na skutek czego najistotniejsze zmiany wynikające z Nowelizacji wejdą w życie w późniejszym terminie. Poniżej przedstawiamy Państwu zestawienie piętnastu najważniejszych zmian w ustawie o AML, przygotowane w oparciu o tekst projektu ustawy, który czeka na rozpoznanie przez Senat[3].

I. Rozszerzenie katalogu instytucji obowiązanych

Projekt Noweli rozszerza katalog tzw. instytucji obowiązanych, czyli podmiotów, na które aktualnie obowiązujące przepisy ustawy AML nakładają obowiązki w zakresie bezpieczeństwa finansowego. Dotychczasowy katalog instytucji obowiązanych zostanie uzupełniony o następujące kategorie podmiotów:

przedsiębiorców, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego, niebędący innymi instytucjami obowiązanymi w rozumieniu ustawy (art. 1 pkt 4 nowelizacji dodający art. 2 ust. 1 pkt 15a ustawy o AML); a zatem katalog instytucji obowiązanych obejmie np. księgowych;
przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami w rozumieniu art. 120 ust. 1 pkt 1–3 ustawy o VAT[4], a także przechowywaniu ww. przedmiotów – w zakresie transakcji o wartości równej lub przekraczającej równowartość kwoty 10.000 EUR (art. 1 pkt 4 nowelizacji dodający art. 2 ust. 1 pkt 24a ustawy o AML).

Powyższe zmiany wejdą w życie w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku III kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 1 Nowelizacji).

II. Zmiana definicji beneficjenta rzeczywistego

Przepis art. 1 pkt 4 lit. b Nowelizacji, zmieniający art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o AML rozszerza definicję beneficjenta rzeczywistego trustu o:

grupę osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust – w przypadku, gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trustu nie zostały jeszcze określone,
inne osoby fizyczne posiadające uprawnienia lub wykonujące obowiązki równoważne w stosunku do założyciela, powiernika, nadzorcy, beneficjenta lub innej osoby sprawującej kontrolę nad trustem.

W przypadku klienta będącego osobą prawną, definicja beneficjenta rzeczywistego nie uległa istotnym zmianom. Poprawki, które mają zostać wprowadzone na mocy Nowelizacji mają charakter redakcyjny, a ich celem jest usunięcie niektórych wątpliwości w zakresie wykładni pojęcia beneficjenta rzeczywistego. Polegają one na:

usunięciu powiązania beneficjenta rzeczywistego z pojęciem „klienta” – celem zmiany jest wyłączenie możliwości przyjęcia, że dany podmiot nie ma beneficjenta rzeczywistego do momentu skorzystania z usług instytucji obowiązanej,
kategorycznym wskazaniu, że za beneficjenta rzeczywistego uznaje się „każdą osobę fizyczną” spełniającą kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o AML – celem zmiany jest wyłączenie możliwości przyjęcia, że wystarczające jest poprzestanie przez instytucję obowiązaną na zidentyfikowaniu jednego beneficjenta rzeczywistego.

Zmiany dotyczące definicji beneficjenta rzeczywistego wejdą w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej jeszcze w kwietniu 2021 roku (art. 25 Nowelizacji).

III. Nowe podmioty obowiązane do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych

Dotychczas podmiotami zobowiązanymi do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji były spółki jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne (z wyjątkiem spółek publicznych). Po Nowelizacji katalog ten zostanie poszerzony o:

trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trustu,
spółki partnerskie,
europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,
spółki europejskie,
spółdzielnie oraz spółdzielnie europejskie,
stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego,
fundacje.

Powyższe zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

Dla podmiotów istniejących w dniu wejścia w życie powyższych przepisów ustawodawca przewidział dodatkowy 3-miesięczny termin na zgłoszenie swoich beneficjentów rzeczywistych (art. 16 Nowelizacji) zgodnie z nowymi regulacjami. Oznacza to, że termin na zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych przez te podmioty będzie upływał najprawdopodobniej na przełomie 2021 i 2022 roku.

IV. Zmiana danych beneficjenta rzeczywistego ujawnianych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych

Dotychczas w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (dalej: „CRBR”) ujawniano wyłącznie jedno obywatelstwo beneficjenta rzeczywistego. Na mocy nowych przepisów, konieczne będzie ujawnianie informacji o każdym posiadanym obywatelstwie.

Zmiana wchodzi w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji). Od tego terminu instytucje obowiązane, których beneficjenci rzeczywiści posiadają więcej niż jedno obywatelstwo, które nie zostało zgłoszone do CRBR będą mieli kolejne 6 miesięcy na aktualizację tych danych (art. 17 Nowelizacji). W praktyce oznacza to, że termin na dokonanie aktualizacji obywatelstw beneficjentów rzeczywistych zgłoszonych do CRBR przed wejściem w życie analizowanych przepisów, upłynie najprawdopodobniej na przełomie I i II kwartału 2022 r.

V. Doprecyzowanie terminów zgłoszeń aktualizacyjnych do CRBR oraz sankcje za ich niedochowanie

Obecnie art. 60 ust. 1 ustawy o AML stanowi jedynie, że aktualizację informacji zgłaszanych do CRBR należy zgłosić w terminie 7 dni od ich zmiany. Nowelizacja dodaje art. 60 ust. 1a ustawy o AML, który precyzuje datę, od której należy liczyć termin 7-dniowy (art. 1 pkt 34 Nowelizacji).

Zgodnie z Nowelizacją, w przypadku przedsiębiorców, ustalenie momentu zmiany uzależnione jest od tego, czy wpis danej okoliczności do Krajowego Rejestru Sądowego ma charakter deklaratoryjny czy konstytutywny. Wpis deklaratoryjny to taki, który jedynie potwierdza zaistnienie danej okoliczności, natomiast wpisem konstytutywnym jest taki wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, bez którego dokonanie danej czynności jest bezskuteczne. W przypadku zdarzeń, co do których wpis ma charakter deklaratoryjny (np. zmiana składu zarządu, sprzedaż udziałów lub akcji), 7-dniowy termin należy liczyć od dnia dokonania czynności skutkującej koniecznością aktualizacji danych w CRBR (np. od dnia podjęcia uchwały o powołaniu członka zarządu, przeniesienia własności udziałów lub akcji). W przypadku wpisów o charakterze konstytutywnym (np. objęcie udziałów lub akcji w podwyższonym kapitale zakładowym ze zmianą umowy spółki) – 7-dniowy termin należy liczyć dopiero od dnia dokonania wpisu podwyższenia kapitału zakładowego w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Wraz z doprecyzowaniem terminów zgłoszeń aktualizacyjnych, ustawodawca wprowadza sankcję za niedokonanie takiego zgłoszenia w ustawowym terminie lub podanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym w postaci kary pieniężnej do wysokości 1.000.000 zł (art. 1 pkt 62 Nowelizacji zmieniający art. 153 ust. 1 ustawy o AML).

Omawiane przepisy wchodzą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

VI. Obowiązek przekazywania danych przez beneficjentów rzeczywistych

Przepis art. 1 pkt 35 Nowelizacji, dodający art. 60a ustawy o AML, nakłada na beneficjentów rzeczywistych obowiązek dostarczenia podmiotom zobowiązanym do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych, wszystkich informacji oraz dokumentów niezbędnych do zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistym i jej aktualizacji w ustawowych terminach.

W przypadku nieprzekazania ww. informacji lub dokumentów na beneficjenta rzeczywistego może zostać nałożona kara pieniężna do wysokości 50.000 zł (art. 1 pkt 62 Nowelizacji dodający art. 153 ust. 3 ustawy o AML).

Przepisy wprowadzające powyższy obowiązek, jak i sankcję za jego niewykonanie, wchodzą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

VII. Obowiązek weryfikacji prawidłowości i prawdziwości informacji ujawnionych w CRBR przez instytucje obowiązane

Art. 1 ust. 37 Nowelizacji, dodający art. 61a ustawy o AML, nakłada na instytucje obowiązane obowiązek odnotowywania wszelkich rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym dotyczącym klienta, ustalonym przez tę instytucję obowiązaną, a danymi udostępnionymi w CRBR. Oprócz tego instytucje obowiązane będą musiały podejmować działania w celu wyjaśnienia ustalonych rozbieżności, a w przypadku ich potwierdzenia – przekazać ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informacje o tych rozbieżnościach wraz z uzasadnieniem i odpowiednią dokumentacją. Powyższe informacje będą mogły być przekazywane elektronicznie, za pośrednictwem CRBR.

Sposób odnotowywania i przekazywania informacji o rozbieżnościach pomiędzy stanem faktycznym dotyczącym klienta, ustalonym przez tę instytucję obowiązaną, powinien zostać określony w wewnętrznej procedurze instytucji obowiązanej, o czym szerzej mowa w pkt XII poniżej.

Opisywane zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

VIII. Nowa przesłanka stosowania środków bezpieczeństwa finansowego przez podmioty prowadzące działalność w zakresie obrotu walutami wirtualnymi

Dotychczasowe przepisy ustawy o AML nakładają na instytucje obowiązane obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w przypadku:

nawiązywania stosunków gospodarczych,
przeprowadzania transakcji okazjonalnej o równowartości 15.000 EUR lub większej oraz stanowiącej transfer środków pieniężnych na kwotę przekraczającą równowartość 1.000 EUR.

Nowelizacja rozszerza ten katalog poprzez nałożenie na podmioty prowadzące działalność w zakresie obrotu walutami wirtualnymi obowiązku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego również w przypadkach transakcji okazjonalnych o równowartości 1.000 EUR lub większej przeprowadzanych z wykorzystaniem waluty wirtualnej (art. 1 pkt 11 Nowelizacji zmieniający art. 35 ust. 1 ustawy o AML).

Obowiązek wejdzie w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

IX. Rozszerzenie obowiązku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w stosunku do dotychczasowych klientów

Proponowany przepis art. 35 ust. 2 ustawy o AML nakłada na instytucje obowiązane obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w odniesieniu do klientów, z którymi utrzymują stosunki gospodarcze, z uwzględnieniem rozpoznanego ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, w szczególności, gdy doszło do zmiany uprzednio ustalonego charakteru lub okoliczności stosunków gospodarczych.

Nowelizacja formułuje nowe, dodatkowe przesłanki, w których na instytucjach obowiązanych ciąży obowiązek stosowania tych środków w stosunku do dotychczasowych klientów (art. 1 pkt 11 Nowelizacji). Na mocy zmienionego art. 35 ust. 2 ustawy o AML, instytucje obowiązane będą stosować środki bezpieczeństwa finansowego również, gdy:

dojdzie do zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego,
instytucja obowiązana będzie w ciągu danego roku kalendarzowego zobowiązana na podstawie przepisów prawa do skontaktowania się z klientem w celu weryfikacji informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych w szczególności, gdy obowiązek taki wynika z przepisów ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami.

Zmiana wejdzie w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

X. Zmiany w zakresie identyfikacji klienta i weryfikacji jego tożsamości

Nowelizacja nakłada na instytucje obowiązane nowe obowiązki w zakresie identyfikacji klienta, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu oraz beneficjenta rzeczywistego i weryfikację ich tożsamości, oraz precyzuje dotychczasowe regulacje dotyczące tego zagadnienia.

Art. 1 pkt 13 Nowelizacji dodający art. 37 ust. 2 ustawy o AML, w przypadku identyfikacji jako beneficjenta rzeczywistego osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze, nakłada na instytucje obowiązane obowiązek dokumentowania wszystkich utrudnień:

utrudnień:

powodujących brak możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych, które w pierwszej kolejności powinny zostać wskazane jako beneficjenci rzeczywiści (osoby określone w art. 2 ust. 2 pkt 1 lit. a tiret pierwsze–czwarte ustawy o AML),
związanych z uzasadnionymi czynnościami podejmowanymi w celu weryfikacji tożsamości beneficjenta rzeczywistego.

Dodatkowo, art. 1 pkt 15 dodający art. 38 ust. 1a ustawy o AML, zobowiązuje instytucje obowiązane do uzyskania potwierdzenia rejestracji klienta w CRBR lub innym odpowiednim rejestrze prowadzonym w innym państwie członkowskim UE, jeszcze przed nawiązaniem z nim stosunków gospodarczych.

Nowelizacja konkretyzuje również pojęcie „rzetelnego i niezależnego źródła”, z którego mają pochodzić dane, dokumenty lub informacje, na podstawie których instytucja obowiązana dokonuje identyfikacji klienta i weryfikację jego tożsamości. Zgodnie z art. 1 pkt 13 zmieniającym art. 37 ustawy o AML, za takie źródło należy uznać środki identyfikacji elektronicznej lub inne odpowiednie usługi zaufania określone w rozporządzeniu 910/2014[1], a także wszelkie, inne bezpieczne, zdalne lub elektroniczne procesy identyfikacji regulowane, uznane, zatwierdzone lub przyjęte przez właściwe organy krajowe. A zatem, zgodnie z Nowelizacją, instytucja obowiązana będzie mogła dokonać weryfikacji tożsamości klienta w oparciu o kwalifikowany podpis elektroniczny lub profil zaufany ePUAP.

Dodawany na mocy Nowelizacji art. 37 ust. 3 ustawy o AML wskazuje również, że instytucje obowiązane, dokonując identyfikacji beneficjenta rzeczywistego, nie mogą polegać wyłącznie na informacjach pochodzących z CRBR lub odpowiednich rejestrach w innych państwach członkowskich UE.

Powyższe zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

XI. Zmiany w zakresie stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego

Nowelizacja wprowadza nowe okoliczności świadczące o wyższym ryzyku prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (art. 1 pkt 17 zmieniający art. 43 ust. 2 ustawy o AML), polegające na powiązaniu stosunków gospodarczych lub transakcji okazjonalnej z:

ropą naftową, bronią, metalami szlachetnymi, produktami tytoniowymi, artefaktami kulturowymi, kością słoniową, gatunkami chronionymi lub innymi przedmiotami o znaczeniu archeologicznym, historycznym, kulturowym i religijnym lub o szczególnej wartości naukowej,
klientem będącym obywatelem państwa trzeciego i ubiegającym się o prawo pobytu lub obywatelstwo w państwie członkowskim w zamian za transfery kapitałowe, nabycie nieruchomości lub obligacji skarbowych, lub inwestycje w podmioty o charakterze korporacyjnym w danym państwie członkowskim.

Kolejną zmianą w zakresie stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego jest zdefiniowanie państwa trzeciego wysokiego ryzyka, poprzez bezpośrednie odesłanie do aktu delegowanego przyjętego na podstawie art. 9 dyrektywy 2015/84[2]. Dodatkowo Nowelizacja precyzyjnie określa minimalny zakres środków bezpieczeństwa, jaki instytucja obowiązana powinna zastosować w przypadku nawiązania stosunków gospodarczych lub transakcji związanych z państwem trzecim wysokiego ryzyka (art. 1 pkt 18 i 19 Nowelizacji zmieniający art. 44 ust. 1 oraz dodający art. 44a ustawy o AML).

Zmiany dotyczące stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

XII. Zmiany w zakresie wewnętrznych procedur instytucji obowiązanych

Nowelizacja nakłada obowiązek bieżącej weryfikacji oraz aktualizacji wewnętrznej procedury instytucji obowiązanej (art. 1 pkt 24 Nowelizacji zmieniający art. 50 ust. 1 ustawy o AML), a ponadto dodaje nowe, obligatoryjne elementy tej procedury. Są nimi określenie:

zasad odnotowywania rozbieżności pomiędzy informacjami zgromadzonymi w CRBR a informacjami o beneficjentach rzeczywistych klienta ustalonymi w związku ze stosowaniem ustawy,
zasad dokumentowania utrudnień stwierdzonych w związku z weryfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego oraz czynności podejmowanych w związku z identyfikacją jako beneficjenta rzeczywistego osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze.

Powyższe zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

Choć ustawodawca dostrzegł, że Nowelizacja rodzi po stronie instytucji obowiązanych obowiązek aktualizacji wewnętrznych procedur, to jednak nie zdecydował się na wprowadzenie przepisów przejściowych wskazując w uzasadnieniu projektu[1], że okres 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw „należy uznać za wystarczający do podjęcia przez instytucje obowiązane działań zmierzających do zaktualizowania procedur wewnętrznych”. Oznacza to, że termin aktualizacji wewnętrznych procedur upłynie najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r.

XIII. Obowiązek zapewnienia ochrony pracownikom i innym osobom wykonującym czynności na rzecz instytucji obowiązanych

Nowelizacja nakłada na instytucje obowiązane obowiązek zapewnienia ochrony przed działaniami o charakterze represyjnym lub wpływającymi na pogorszenie sytuacji prawnej lub faktycznej, lub polegającymi na kierowaniu gróźb wobec pracowników i innych osób wykonującym na ich rzecz, czynności polegające na:

zgłaszaniu rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (art. 53 ust. 3 ustawy o AML zmieniony przez art. 1 pkt 27 Nowelizacji),
zawiadamianiu właściwych instytucji lub organów o okolicznościach związanych z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu (art. 53a ust. 1 ustawy o AML dodany przez art. 1 pkt 28 Nowelizacji).

Co więcej Nowelizacja zakazuje instytucjom obowiązanym, ich pracownikom oraz innym osobom wykonującym czynności na rzecz instytucji obowiązanej, podejmowania działań o charakterze represyjnym lub wpływających na pogorszenie sytuacji prawnej lub faktycznej, lub polegających na kierowaniu gróźb, w szczególności działań negatywnie wpływających na warunki pracy lub zatrudnienia, wobec pracowników oraz innych osób wykonujących na rzecz instytucji obowiązanej czynności polegające na:

zgłaszaniu rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (art. 53 ust. 4 ustawy o AM zmieniony przez art. 1 pkt 27 Nowelizacji),
zawiadamianiu właściwych instytucji lub organów o okolicznościach związanych z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu (art. 53a ust. 2 ustawy o AML dodany przez art. 1 pkt 28 Nowelizacji).

Opisane zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

XIV. Obowiązek uzyskania zgody na utworzenie przez instytucję obowiązaną oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka

Art. 44b ustawy o AML dodawany na mocy art. 1 pkt 19 Nowelizacji przewiduje wymóg uzyskania zezwolenia GIIF lub KNF na utworzenie przez instytucję obowiązaną oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka.

Zezwolenie wydawane jest przez właściwy organ na wniosek instytucji obowiązanej, zawierający m.in. informację o rozwiązaniach zapewniających przestrzeganie przez oddział lub przedstawicielstwo obowiązków z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Decyzje GIIF i KNF w przedmiocie wyrażenia lub odmowy zgody na utworzenie przez instytucję obowiązaną oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka będą podlegały notyfikacji Komisji Europejskiej (ar. 1 pkt 19 Nowelizacji dodający art. 44e ustawy o AML).

Utworzenie oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka przez instytucję obowiązaną bez uzyskania zezwolenia podlega karze administracyjnej (art. 1 pkt 60 Nowelizacji dodający art. 147 pkt 16 ustawy o AML).

Opisane zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

XV. Nowe rodzaje działalności regulowanej

Nowelizacja wprowadza dwa nowe rodzaje działalności regulowanej:

działalnością na rzecz spółek lub trustów, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy o AML, czyli polegającą w szczególności na tworzeniu spółek handlowych, zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego, pełnieniu funkcji członka zarządu, działaniu jako powiernik trustu, działaniu jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów (art. 1 pkt 57 Nowelizacji dodający art. 129a ustawy o AML),
działalność w zakresie walut wirtualnych, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o AML, czyli polegającej w szczególności na świadczeniu usług w zakresie wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi, wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi, pośrednictwa w wymianach, o których mowa powyżej lub prowadzenia rachunków elektronicznych zapewniających możliwość korzystania z jednostek walut wirtualnych (art. 1 pkt 57 Nowelizacji dodający art. 129a ustawy o AML).

Prowadzenie działalności gospodarczej w opisanych obszarach będzie wymagało uzyskania uprzedniego wpisu do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów albo wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych.

Wpis do rejestru będzie dokonywany na wniosek, który powinien zostać złożony w formie elektronicznej ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (art. 1 pkt 57 Nowelizacji dodający art. 129f ustawy o AML). Wpis do rejestru powinien zostać dokonany w terminie 14 dni.

Obowiązek uzyskania wpisu do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów nie będzie obejmował adwokatów ani radców prawnych (art. 1 pkt 57 Nowelizacji dodający art. 129a ust. 2 ustawy).

Podmiot prowadzący działalności na rzecz spółek lub trustów albo w zakresie walut wirtualnych bez wpisu do właściwego rejestru będzie podlegał karze pieniężnej do wysokości 100.000 zł (art. 1 pkt 63 dodający art. 153a i 153b ustawy o AML).

Opisane powyżej zmiany wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia Nowelizacji w Dzienniku Ustaw, czyli najprawdopodobniej na początku IV kwartału 2021 r. (art. 25 pkt 2 Nowelizacji).

Przedsiębiorcy, którzy w dniu wejścia w życie ww. przepisów będą wykonywać działalność na rzecz spółek lub trustów albo działalność w zakresie walut wirtualnych, będą zobowiązani do dostosowania swojej działalności do znowelizowanych przepisów ustawy o AML w terminie kolejnych 6 miesięcy (art. 18 Nowelizacji). Termin ten upłynie najprawdopodobniej na przełomie II i III kwartału 2022 r.

Skontaktuj się z nami i dowiedz się, w jaki sposób możesz się przygotować do zmian wprowadzanych na mocy Nowelizacji ustawy o AML. Nasi specjaliści:

przygotują strategię compliance dla Twojej firmy,
pomogą Ci dostosować wewnętrzne procedury do nowych obowiązków wynikających z Nowelizacji,
sporządzą zgłoszenie lub aktualizację informacji o beneficjentach rzeczywistych,
zapewnią Państwu wsparcie w uzyskaniu zezwolenia na prowadzenie działalności regulowanej.

Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami

Agnieszka Chamera
Partner
Doradca Podatkowy nr 10220
telefon 609 331 330
agnieszka.chamera@pkfpolska.pl

Agnieszka Mrozowicka
Adwokat (WAW/Adw/3750)

telefon 601 831 776
agnieszka.mrozowicka@pkfpolska.pl

[1] Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 971 z późn. zm.).

[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/843 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz zmieniająca dyrektywy 2009/138/WE i 2013/36/UE (Dz. Urz. UE L 156 z 19.06.2018, str.43, z późn. zm.).

[3] http://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/909_u/$file/909_u.pdf – dostęp na dzień 19 marca 2021 r.

[4] Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.).

[5] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE (Dz. Urz. UE L 257 z 28.08.2014, str.73, z późn. zm.).

[6] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/1675 z dnia 14 lipca 2016 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 przez wskazanie państw trzecich wysokiego ryzyka mających strategiczne braki (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 254, str. 1 z późn. zm.).

[7] Uzasadnienie rządowego projektu o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw. Druk nr 909. https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/ 16319EB2BF138A81C1258668004F248C/%24File/909-uzas.docx – dostęp na dzień 23.03.2021 r.