NASZE URZĄDZENIA TECHNICZNE działają bez zarzutu

Każdego dnia w naszym kraju przeprowadza się kilkaset inspekcji technicznych urządzeń, nad którymi sprawowany jest ustawowo dozór techniczny. W wyniku tych kontroli wykrywa się od 2 do 5 proc. nieprawidłowości. To jest bardzo dobry wynik, stawiający Polskę w czołówce krajów europejskich w zakresie bezpieczeństwa technicznego.

Rozmawia IGOR STOKŁOSA

Od maja br. jako przedstawiciel Transportowego Dozoru Technicznego jest Pan członkiem zarządu CEOC International (Europejskiej Konfederacji Organizacji Techniczno-Kontrolnych, Inspekcyjnych i Certyfikujących). Jakie stawia Pan sobie cele do zrealizowania? Jakie korzyści odnosi polski urząd z członkostwa w tej organizacji?

–Jako członek Zarządu Konfederacji CEOC Int. mam za zadanie współdziałać w opracowywaniu dokumentów regulujących działania organizacji członkowskich CEOC, nadzorować pracę Komitetu Technicznego CEOC CML (którego jestem członkiem od roku 1991), zajmującego się maszynami i dźwignicami, inicjować nowe formy współpracy regionalnej między europejskimi organizacjami członkowskimi oraz inicjować działania mające na celu oferowanie kompleksowych usług technicznych dla krajów i inwestorów w Europie oraz poza nią. Podstawową korzyścią z członkostwa jest ułatwiony i bezpośredni dostęp do wszelkich europejskich prac legislacyjnych oraz do uczestnictwa w różnych forach międzynarodowych (np. Forum Jednostek Notyfikowanych), a także ze względu na posiadane w szerokim zakresie akredytacje i notyfikacje uznawanie wszelkich czynności i usług świadczonych przez TDT w całej Europie.

Działania TDT uzależnione są wprost od realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym. Czy może Pan przybliżyć o jakie konkretnie działania i czynności chodzi?

– Podstawowymi działaniami TDT w myśl postanowień ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. są inspekcje urządzeń technicznych, nad którymi sprawowany jest ustawowo dozór techniczny. Do tego certyfikacja urządzeń, usług, personelu i systemów zapewnienia jakości w zakresie akredytacji udzielonych przez Polskie Centrum Akredytacji, oraz prowadzenie ocen zgodności w ramach posiadanych notyfikacji do ośmiu Dyrektyw UE, a także usługi akredytowanego laboratorium TDT.

W jakim stanie technicznym są urządzenia, które działają w naszym kraju?

–Urządzenia eksploatowane w naszym kraju, nad którymi sprawowany jest ustawowo dozór techniczny, i które są regularnie inspekcjonowane, na ogół są w dobrym stanie technicznym, aczkolwiek zdarzają się przypadki wykrywania błędów we właściwej eksploatacji, grożących poważnymi konsekwencjami. Należy dodać, że w chwili obecnej i w Polsce i na całym świecie około 90 proc. wszystkich awarii i wypadków maszyn i urządzeń spowodowanych jest błędami w eksploatacji (niewłaściwa obsługa, konserwacja, organizacja pracy i nadzór użytkownika). Można dodać, że polskie statystyki awaryjności i wypadkowości potwierdzają regularną poprawę sytuacji wszędzie tam, gdzie dozór techniczny jest sprawowany należycie i stawiają nas w czołówce krajów europejskich (i nie tylko) w zakresie bezpieczeństwa technicznego.

Korzyścią z członkostwa w CEOC jest ułatwiony i bezpośredni dostęp do wszelkich europejskich prac legislacyjnych

Ile urządzeń technicznych transportowy dozór techniczny kontroluje średnio w ciągu roku?

–Dokładne dane w zakresie ilości rewizji prowadzonych w ciągu roku przez inspektorów TDT są chronione tajemnica handlową, ale podać można, że każdego dnia przeprowadzanych jest na terenie kraju kilkaset inspekcji technicznych.

Ile urządzeń do kontroli przypada na jednego inspektora?

– Ilość urządzeń przypadających na jednego inspektora zależy od ich rodzaju i wielkości. W ciągu jednego dnia pracy można przeprowadzić kilka inspekcji urządzeń niewielkich, a są urządzenia i całe instalacje, do których zbadania niejednokrotnie potrzebna jest praca np. dwóch inżynierów w ciągu np. trzech dni.

Transportowy Dozór Techniczny, będący od dnia 10 marca 2003 roku pełnoprawnym członkiem CEOC International. Bierze aktywny udział w pracach wszystkich Komitetów Technicznych, w których jest reprezentowany, a także w powoływanych do poszczególnych, cząstkowych działań grupach roboczych. Korzystając z członkostwa w CEOC Int. i poparcia tej Konfederacji, TDT miał możliwość uczestniczenia w Europejskim Forum Jednostek Notyﬁkowanych jeszcze przed oﬁcjalnym przyjęciem Polski w poczet członków Unii Europejskiej. Dało to możliwość znacznego rozszerzenia działalności, uzyskiwania niezbędnych informacji z głównego źródła, a także zawierania kontraktów na różnorodne usługi techniczne (inspekcyjne, laboratoryjne, certyﬁkacyjne czy szkoleniowe) świadczone europejskim podmiotom gospodarczym i organizacjom. Ponadto Transportowy Dozór Techniczny świadczy na rzecz CEOC Int. usługi o charakterze logistycznym, organizując lub współorganizując posiedzenia Komitetów Technicznych czy też dorocznych Zgromadzeń Ogólnych.

Jak bardzo i czy w ogóle różnimy się w tym zakresie od krajów zachodnich?

– W sensie działań technicznych nie różnimy się niczym od krajów zachodnich. Jesteśmy taką samą jednostką notyfikowaną, jak każda inna w Unii Europejskiej. Różnice między członkami CEOC istnieją jedynie w umocowaniach prawnych i ilościach urządzeń i instalacji, nad którymi sprawowany jest dozór.

Jak kontrole wyglądają w praktyce? Z jakim kosztem dla przedsiębiorców są związane? Ile trwają procedury kontrolne?

– Prowadzenie wszelkich kontroli technicznych regulowane jest odpowiednimi procedurami, stanowiącymi element certyfikowanego systemu zapewnienia jakości, a ich praktyczny przebieg zależy od rodzaju i wielkości badanego urządzenia, jego wieku i stanu. Oprócz procedur zastosowanie mają także uznane światowe normy techniczne, regulujące zakres, rodzaj i kryteria oceny wyników badań. Procedury zatem mogą trwać od czasu mierzonego godzinami do czasu mierzonego dniami. Opłaty za sprawowanie dozoru technicznego regulowane są cennikiem urzędowym, corocznie nowelizowanym przez odpowiednie ministerstwa, a za czynności wykonywane na zasadzie kontraktowej (nie wynikające z ustawowych obowiązków) pobiera sie opłaty wynegocjowane.

Ile w ciągu roku eliminujecie przypadków zagrożenia bezpieczeństwa, czy ochrony środowiska. Czy mógłby Pan wskazać obszary, w których jest najgorzej?

– W stosunku do wszelkich przeprowadzanych inspekcji maszyn, urządzeń i instalacji, ilość decyzji negatywnych, spowodowanych wykrytymi zagrożeniami lub nieprawidłowościami, w zależności od rodzaju urządzeń waha się pomiędzy 2 do 5 proc. Stosunkowo dużo tego typu sytuacji spotykamy w dziedzinie urządzeń dźwignicowych eksploatowanych w budownictwie oraz w dziedzinie transportowych zbiorników ciśnieniowych.

Czy dostrzega Pan konieczność wprowadzenia zmian w ustawie o dozorze technicznym?

–Nie dostrzegam konieczności wprowadzenia zmian w samej ustawie o dozorze technicznym, natomiast jestem zdania, iż pewne nowelizacje byłyby wskazane w aktach wykonawczych do tej ustawy. Np. w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie dozoru technicznego, w szczególności w spisie rodzajów urządzeń podlegających dozorowi technicznemu.

mgr inż. Iwo Jakubowski

Główny Specjalista Transportowego Dozoru Technicznego. Po kilku latach pracy w eksploatacji i projektowaniu maszyn, od 1970 r. pracuje w jednostkach polskiego dozoru technicznego. W latach 1970–2009 praca w jednostkach Urzędu Dozoru Technicznego, od praktykanta do Prezesa UDT, w latach 1989–2006. Od 1991 r. obserwator, a od 1992 roku członek (jako UDT) Konfederacji CEOC Int., pierwszy z byłej Europy Wschodniej. W latach 1992–1994 założyciel i przewodniczący „Wyszehradzkiej Regionalnej Grupy Dozorów Technicznych" do czasu doprowadzenia dozorów technicznych Czech, Słowacji i Węgier do członkostwa w CEOC Int. W latach 1999–2008 jest głównym audytorem Konfederacji CEOC Int.;  od maja 2013 roku, w wyniku wyboru przez Zgromadzenie Ogólne CEOC Int. w Londynie zostaje członkiem zarządu tej organizacji („Board of Directors"). Od 1988 r. jest członkiem światowego Komitetu Technicznego ISO TC 96 „Dźwignice". Jest również rzeczoznawcą SIMP w dziedzinie dźwignic, tłumacz FSNT NOT (j. angielski).