Gdzie na stronę w Wilanowie, wybierz najlepszy projekt publicznej toalety!

Nie śmiać się, sprawa jest poważna, w końcu to my będziemy jej użytkownikami. Toaleta będzie częścią nowego wejścia do wilanowskiej oranżerii, która po powojennej odbudowie odzyskała dawną formę, ale już nie funkcję. Miejsce egzotycznych roślin zajęła tam zrazu galeria rzeźby, potem organizowano tam różne wystawy i wydarzenia, w tym bale debiutantek. Na dwóch nawet byłem, nie jako debiutant (ani tym bardziej debiutantka), ale jako gość i wbiłem się jak należy we frak. Te wydarzenia i wystawy odbywać się tam będą nadal, choć może nie bale. Bo oranżeria znów stanie się oranżerią, będą tam rosły cytrusy, czyli będzie cytryniarnią. Od wschodniej strony ma przy oranżerii stanąć nowy pawilon, w którym znajdzie się właśnie toaleta publiczna, bo korzystać będą z niej nie tylko goście oranżerii, ale i zwiedzający park. Zastąpi w tej roli dotychczasową skromną toaletę znajdującą się kilkadziesiąt metrów dalej. Oprócz toalety będzie tam też wejście do oranżerii z bramkami i szatnia.

Normalnie urządzono by przetarg, być może nawet w formule zaprojektuj i zbuduj. Efekt ze względu na konieczność zachowania wymogów konserwatora zabytków i zarazem dyscypliny budżetowej byłby zapewne poprawny, to znaczy powstałby obiekt niezwracający niczyjej uwagi. Zdecydowano się jednak na coś innego. Projekt będzie wynikiem 24 już edycji konkursu Koło, polskiej marki ceramiki użytkowej, dziś będącej własnością szwajcarskiego potentata tej branży, Geberit. Konkursu na najlepszy projekt toalety publicznej. Z początku zwycięskie projekty trafiały tylko na wystawę, z czasem zaczęto się starać, by tematem konkursu były toalety publiczne, które rzeczywiście miały powstać. I powstawały. W rezultacie może powstać obiekt, który będzie jednym z wyróżników Wilanowa, choć w tym wypadku oczywiście nie jej ikoną. Bo ta rola jest w tym wypadku już zarezerwowana dla pałacu. Na konkurs rok w rok napływa nawet trzysta prac, jest więc z czego wybierać.

Wśród warunków, oczywiście oprócz zastosowania ceramiki Koło bądź Geberit, znalazły się pomieszczenia do karmienia i przewijania dzieci, co przez jakieś przeoczenie nie jest w tym wypadku jeszcze wymagane (muszą być za to na większych stacjach benzynowych), czy w ogóle niewymagane umywalki w damskich kabinach ustępowych. Muszą być oczywiście toalety dla niepełnosprawnych, w tym jedna umożliwiająca przewijanie dorosłych niepełnosprawnych, co już jest warunkiem organizatorów. Podczas konferencji prasowej na której ogłoszono konkurs byłem chyba jedynym z jej uczestników, który wczytał się w te założenia konkursu i coś mnie jednak w nich zaniepokoiło. Oranżeria to staromodna szklarnia, obiekt parterowy, czyli wydawałoby się to oczywiste, że wszystkie funkcje o których napisałem, i toalety, i szatnia powinny być umieszczone na tym samym poziomie. Tego warunku jednak nie było, w warunkach konkursu dopuszczono zaś by pawilon miał kondygnację podziemną i nawet dwie nadziemne, bo jeśli idzie o kondygnacje nadziemne ograniczono tylko ich łączną wysokość, do wysokości gzymsu oranżerii, a to akurat tyle, by zmieścić dwie kondygnacje. A to zgodnie ze starą, pewnie nie tylko polską tradycją, pokusa, jeśli nie wręcz sugestia, by upchnąć niereprezentacyjne pomieszczenia toalet pod ziemią. Zapewniono mnie oczywiście, że to nieprawda. Ale teraz, gdy ujawniono zgłoszone do konkursu projekty i rozpoczęło się publiczne głosowanie, okazało się, że jednak miałem rację.

Większość zaprezentowanych projektów usytuowała toalety w piwnicach. Choć znalazłem projekt, w którym usytuowano je dla odmiany na piętrze. W niektórych z nich, ale nie w większości, na parterze zlokalizowano przynajmniej toalety dla niepełnosprawnych. Ich autorzy zwrócili uwagę, że pojedyncza winda do przewozu osób niepełnosprawnych może jednak zawieźć. I co wtedy? Wszyscy autorzy lokujący toalety w piwnicy nie zwrócili chyba też uwagi na to, że korzystać z nich mają też zwiedzający park, który otwarty jest także w zimie. Zmuszeni oni zostaną do schodzenia, a potem do wchodzenia po schodach w wierzchnich zimowych paszczach.

Umieszczenie toalet w piwnicy to zła tradycja, tak powszechna, że wielu wybiera ją wręcz automatycznie. Natomiast umieszczenie w piwnicy szatni to już oczywisty błąd projektowy. To się niekiedy co prawda robi, ale w sytuacjach wymuszonych, przy adaptacji istniejących obiektów. Bo oznacza to, że korzystający z nich goście mogą się spocić schodząc lub wchodząc po schodach w chłodny dzień. A podczas deszczu może pojawić się też problem z utrzymaniem schodów w czystości. Zauważyłem też, że w każdym przypadku ruch odbywa się tymi samymi schodami, mogą więc w przypadku wycieczek tworzyć się na schodach korki.

Projektów nie zawierających tych powszechnych, a według mnie nieakceptowalnych błędów znalazłem zaledwie… 16 na ponad sto zaprezentowanych na stronie konkursu!

Ale to oczywiście nie jedyne kryteria, na które należy zwrócić uwagę. Co trzeba oddać na plus wszystkim zakwalifikowanym pracom, to, że sposób ich prezentacji jest naprawdę profesjonalny. Ze względu na ilość ich przeglądania jest męczące, ale opis, rysunki oraz wizualizacje są wykonane bardzo starannie. Nie zrażajcie zatem! Podpowiem jeszcze, że u dołu strony jest okienko, w które można wpisać numer projektu. Warto zatem wypisać je sobie wypisać podczas przeglądania, by później do nich szybko wrócić.

Czas na głosowanie mamy jeszcze do 12 czerwca, można głosować więcej niż raz, ale nie więcej niż raz dziennie. Można zatem poprzeć więcej niż jeden projekt lub kilka razy ten sam. Wybierać będą nie tylko internauci, wybór profesjonalnego jury będzie pewnie ważniejszy, ale chcę Was wciągnąć do tej pouczającej zabawy!

Wybierz najlepszy projekt i oddaj głos!

I mam już kandydata do projektu na następny konkurs. Tak się składa, że jest jedne z patronów honorowych konkursu. No cóż, bywa, że szewc bez butów chodzi!

red. Rafał Korzeniewski

Pawilon z toaletą ma stanąć po prawej stronie budynku oranżerii, tam, gdzie dziś wznosi sie tymczasowy budynek magazynu stanowiącego zaplecze dla prowadzonych w parku prac remontowych.