Ustanowienie Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości

28 grudnia prezydent podpisał ustawę z 17 grudnia 2021 o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości. Rozwiązania zostały przygotowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji we współpracy z Komendą Główną Policji. Zakłada ona utworzenie w Policji nowego rodzaju służby, tj. służby zwalczania cyberprzestępczości. Służbę tę od innych rodzajów służb Policji odróżniać będzie zarówno zakres wykonywanych zadań, jak też system rekrutacji i szkolenia funkcjonariuszy, przygotowujący do ich wykonywania, a także system wynagrodzeń.

Obecnie w Policji w strukturach komendy głównej oraz komend wojewódzkich funkcjonują biura do walki z cyberprzestępczością. Art. 1. ust 2) Ustawy, dodający art. 5d ustawy o Policji, zakłada powstanie nowego, wzorowanego na Centralnym Biurze Śledczym, pionu Policji, tj. Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości. Jak można przeczytać w uzasadnieniu do Ustawy jest to „jednolita w skali kraju jednostka organizacyjna Policji, z siedzibą w Warszawie, zwalczająca cyberprzestępczość, odpowiedzialna za realizację na obszarze całego kraju zadań w zakresie rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania przestępstw popełnionych przy użyciu systemu informatycznego, systemu teleinformatycznego lub sieci teleinformatycznej”. Do zadań Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości należy również wykrywanie i ściganie sprawców tego typu przestępstw oraz wspieranie, w niezbędnym zakresie, pozostałych jednostek organizacyjnych Policji w rozpoznawaniu, zapobieganiu i zwalczaniu tego typu przestępczości.

Funkcjonariusze Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości będą mogli prowadzić działania operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze oraz administracyjno-porządkowe, na zasadach określonych w ustawie o Policji.

Organ będący kierownikiem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości

Ustawa zakłada, że kierowanie nowo tworzoną jednostką Policji zostanie powierzone Komendantowi Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości, który podlegć będzie Komendantowi Głównemu Policji.

Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości, spośród oficerów Policji, powoływał i odwoływał będzie minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji. Zastępców Komendanta będzie powoływał i odwoływał Komendant Główny Policji na wniosek Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

W Ustawie wskazano dodatkowo, że w terminie 7 dni od jej wejścia w życie Komendant Główny Policji wyznaczy, w celu podjęcia czynności przygotowawczych i organizacyjnych niezbędnych do rozpoczęcia funkcjonowania Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości, spośród oficerów starszych Policji służby kryminalnej lub śledczej Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji do spraw utworzenia służby zwalczania cyberprzestępczości.

W okresie sześciu miesięcy Pełnomocnik przedstawi Komendantowi Głównemu Policji listę nazwisk policjantów, wraz z propozycją przeniesienia ich do służby w nowej jednostce. Z dniem powołania komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości Pełnomocnik zakończy swoją działalność.

Zmiana postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów do Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości

Ustawa wprowadza zmiany w procedurze naboru do służby w Policji, które mają na celu umożliwienie sprawnego prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w jednostce zwalczania cyberprzestępczości.

W związku z utworzeniem CBZC, w ramach postępowania kwalifikacyjnego przeprowadzonego w stosunku do osoby ubiegającej się o przyjęcie do CBZC, dodano etap mający na celu sprawdzenie wiedzy i umiejętności z zakresu informatyki, funkcjonowania systemów informatycznych, systemów teleinformatycznych, sieci teleinformatycznych oraz znajomości języka obcego z wyżej wymienionych obszarów.

W stosunku do osób ubiegających się o pracę w Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości, Ustawa zakłada rezygnację z konieczności przeprowadzania testu wiedzy oraz testu sprawności fizycznej. Dodatkową zmianą jest brak przymusu odbycia procesu adaptacji służbowej w oddziale prewencji Policji albo w samodzielnym pododdziale prewencji Policji. Zmiany te wynikają z charakteru zadań, które będą wykonywane przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości oraz mają na celu ułatwienie pozyskania kandydatów do służby o szczególnych umiejętnościach, na które nie ma wpływu np. sprawność fizyczna.

System wynagradzania funkcjonariuszy służby zwalczania cyberprzestępczości

Ustawa zakłada przyjęcie zmodyfikowanego mechanizmu określenia wysokości uposażeń funkcjonariuszy bezpośrednio zwalczających cyberprzestępczość. Policjanci, w związku z pełnieniem służby w Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości, będą uprawnieni do dodatkowego świadczenia w miesięcznej wysokości nie niższej niż 70% i nie wyższej niż 130% przeciętnego uposażenia policjantów.

Wysokość dodatkowego świadczenia uzależniona będzie od oceny wykonywanych obowiązków oraz realizacji powierzonych policjantowi zadań i czynności, ze szczególnym uwzględnieniem ich charakteru i zakresu, rodzaju i poziomu posiadanych przez policjanta kwalifikacji zawodowych, a także opinii służbowej poprzedzającej ustalenie wysokości przedmiotowego dodatku.

Przeprowadzanie szkoleń

Ustawie uregulowane zostały także kwestie związane z kierowaniem policjantów na przeszkolenie, na studia wyższe lub podyplomowe w kraju lub za granicą, a także na aplikacje w zawodach prawniczych, realizowane poza jednostkami szkoleniowymi policji.

Przewidziana została konieczność zawarcia umowy z policjantem, którego zamierza się skierować na koszt Policji na doszkalanie, w przypadku, gdy koszt nauki przekroczy kwotę sześciokrotności wysokości wynagrodzenia minimalnego.

Umowa określać będzie wzajemne prawa i obowiązki stron związane ze skierowaniem na doszkalanie, w szczególności warunki zwrotu kosztów poniesionych na naukę i utrzymanie policjanta w przypadku nieukończenia przez niego nauki lub zwolnienia ze służby przed upływem 5 lat od dnia ukończenia nauki lub szkoleń, jeśli koszty nauki lub szkoleń zostały pokryte z budżetu Policji.

Komendant Główny Policji będzie mógł zwolnić policjanta z obowiązku zwrotu kosztów w całości lub w części na jego pisemny wniosek, uzasadniony szczególną sytuacją życiową, rodzinną lub materialną. Obowiązek ewentualnego zwrotu kosztów będzie zmniejszany proporcjonalnie w stosunku do okresu pozostawania w stosunku służbowym po zakończeniu nauki. Ustalone w ten sposób granice swobody zawierania umów szkoleniowych powinny zapewnić równowagę pomiędzy interesem funkcjonariusza a interesem służby.

Katalog cyberprzestępstw

Ustawa ma na celu umożliwienie Policji realizacji czynności operacyjnych i rozpoznawczych poprzez rozszerzenie katalogu przestępstw, w przypadku których możliwe jest zastosowanie kontroli operacyjnej na przestępstwa takie jak m.in. wszczynanie fałszywych alarmów, hacking komputerowy (bezprawne pozyskiwanie informacji), tzw. sabotaż komputerowy, niszczenie danych informatycznych czy bezprawne wykorzystanie programów i danych.

Nowe etaty

Ustawa zakłada utworzenie dodatkowych 1800 etatów dla nowo tworzonej służby zwalczania cyberprzestępczości. Ma to nastąpić stopniowo, w okresie 4 lat od wejścia w życie ustawy. W czasie prac nad Ustawą rząd zapewniał, że pracownicy zatrudnieni w Biurze do Walki z Cyberprzestępczością Komendy Głównej Policji oraz pracownicy zatrudnieni w jednostkach i komórkach organizacyjnych podległych właściwym komendantom wojewódzkim albo Komendantowi Stołecznemu Policji, w których podejmowane są działania związane z rozpoznawaniem, zapobieganiem i zwalczaniem przestępstw popełnionych m.in. przy użyciu systemu informatycznego, a także wykrywaniem i ściganiem sprawców tych przestępstw, z dniem wejścia w życie ustawy staną się pracownikami CBZC z zachowaniem dotychczasowych warunków pracy i płacy, zachowując ciągłość pracy.

Koszt powołania Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości

Ustawa zakłada maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na powołanie Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości na poziomie 4,4 mld zł. Koszty te obejmują m.in. zakup specjalistycznego sprzętu. Do niezbędnego wyposażenia zaliczyć należy m.in. mobilne laboratorium informatyki śledczej, komputery stacjonarne i przenośne o zwiększonej mocy obliczeniowej, serwery – w kontekście zabezpieczeń kryptograficznych, aplikacje służące do przetwarzania i analizy danych pochodzących z różnych źródeł czy posiadanie dostępu do komercyjnych serwisów pozwalających na szybką weryfikację tożsamości oraz zintegrowanie ich z posiadanymi systemami.

Na budowę siedziby Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości zaplanowano kwotę 450 000 tys. zł.

Wejście w życie

Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw 28 grudnia 2021 roku, a wchodzi w życie 11 stycznia 2022 roku.

Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami